SGK tarafından verilen ölüm aylığı çalışan sigortalının vefatı halinde kalan kişilere ödenen aylıktır. Yetim aylığı şartlarının karşılanmadığı durumlarda aylık kesilir. Enflasyon rakamlarına göre şekillenen yetim maaşı yapılan zamlarla birlikte babasını kaybetmiş olan çocuklara ekonomik anlamda destek sağlayarak sıkıntıların biraz olsun azaltılması amacı ile verilir. Yetim aylığını alabilmek için belli şartlar mevcuttur.
Vefat etmiş olan kişinin geri kalan yetim çocukları ve eşine SGK tarafından maddi destek amaçlı bağlanan paraya yetim aylığı denir. Bu aylığa hak kazanan kişilerin sigortalı olarak bir işyerinde çalışması halinde aylık ödeneği kesilir. Bu aylığa hak kazanmak adına bir takım şartlar bulunur. Bu şartların yerine getirilmesi halinde ölüm aylığından faydalanılır.
Başlıklar
Sigortalı olarak çalışırken ya da emekli iken vefat sonucundan hak sahiplerini ölüm aylığı ödenir. Günümüz şartlarında ölen kişi üstünden çocuklara bağlanan aylığa yetim aylığı, eşe bağlanan aylığa ise dul aylığı denir. Her iki aylığın da bağlanabilmesi için gerekli şartları şu şekildedir;
Dul ve Yetim aylığının bağlanmasının özel şartları ise şöyledir;
Dul ve yetim maaşı başvurusu yapıldıktan sonra yetim maaşı sorgulama işlemi yapılabilir. E devlet üzerinden sorgulama yapabilmek için kimlik doğrulaması yaparak girilebilir. Dul ve yetim maaşı şartlarını yerine getiren kişilere devlet tarafından yetim ve dul maaşı aylığı ödenir. Dul ve yetim maaşı başvurusu yapmak için başvuru merkezlerine gidilerek başvuru yapmanın yanında gerek telefon ile gerekse online olarak başvuru gerçekleştirilebilir. Başvuruyu sorgulamak da mümkündür. Çocuksuz dul kalmış eşe %75 oranında, çocuğu olan eşe %50 oranında dul aylığı bağlanır. Yetim maaşında ise çocuk sayısına göre %50 oranın eşit olarak paylaşılması sonucu her çocuğa düşen pay her ay ödenir.
Yetim maaşını alabilmek için gerekli şartların yerine getirilmesi gerekir. Erkek ve kız çocuklarına sigortalı olarak herhangi bir işyerinde çalışmamaları durumunda alınır. Bunun yanı sıra yurt dışında her hangi bir işyerinde çalışmamaları gerekir. Kız çocukları için maaş alınmasında yaş ve eğitim durumu ile ilgili her hangi bir koşul mevcut değildir. Başvuru yapılarak, gerekli şartlar sağlandığında yetim maaşı alınabilir. Evlendikleri takdirde ise yetim maaşı kesintiye uğrar. Evlenmedikleri sürece yetim aylığı sürekli alınır.
Erkek çocuklarında üniversite eğitimi görmüyor ise 20 yaşına kadar yetim aylığı alabilir. Şayet üniversite eğitimi almaları durumunda ise yaş sınırı 25 yaş olarak uygulanır. Hiçbir şekilde eğitim almayanlar ise 18 yaşına kadar yetim maaşı alma hakkına sahiptir. Kız çocuklarında evlenme halinde kesilen yetim aylığı, erkek çocuklar için geçerli değildir. Erkek çocukları evlenmeleri durumunda eğitim durumlarına göre ilgili yaşa gelinceye kadar yetim aylığı alma hakkına sahiptir.
Dul ve yetim aylıkları sorgulama işlemi yapılarak yetim maaşı bağlanıp bağlanmadığı konusunda bilgi edinilebilir. Bilgi edinme genellikle güvenlik kurumunun şubelerine başvurarak, e devlet uygulaması kullanılarak ve Alo 170 hattı kullanmak şartı ile öğrenilebilir. Dul ve yetim maaşı ile ilgili başvuruların sonuçlarını her üç uygulama üzerinden öğrenmek mümkündür. Bu yöntemlerden biri olan Alo 170 hattını kullanarak bilgi edinilmek istenildiğinde vatandaşların kimlik bilgilerinin doğrulanması şartı bulunur. Hayatını kaybeden kişinin vefat tarihi, müracaat numarası ve kimlik numarası ile istenilen bilgilere ulaşılabilir. Dul ve yetim maaşının bağlanıp bağlanmama konusunda telefon yöntemi ile öğrenmek mümkündür.
Yetim maaşı alan bir kişinin sigortalı olarak her hangi bir işyerinde çalışması hususunda 5510 sayılı kanunun ilgili maddeleri gereğince 4/1 a, b ve c statüsüne tabi olan kişilerin çalışmaya başlamaları halinde aylıkları kesilmez. Fakat çalışılan statüye göre almış oldukları yetim aylığında bağlanma oranları değişir. Bunun yanı sıra çalışmaya başlamış olan vatandaşların hangi sigorta kapsamında olduğuna bakılmaksızın 81. Ve 84. Maddeye göre yapılan ek ve ilave ödemeleri çalışılmaya başlandığı gün itibari ile ilgili ayı takip edin ayın başında kesilir.
Yetim maaşına hak kazanan vatandaşın bazı nedenlerden dolayı aylık almanın sonlandığı durumlarda dul anne yâda babanın aylık alma oranı değişir. Bu durumda kendisi memur, esnaf, işçi ve yabancı ülke mevzuatına göre çalışmıyor ise, yapmış olduğu çalışmalardan dolayı aylık almıyor ise aylık oranı %75 oranında gerçekleşir. Çalışılması durumunda ise ve bu çalışmadan aylık alınıyor ise oran değişmez %50 oranında devam eder. Yetim maaşının anneye devri için ilgili kuruma gerekli bilgilendirmenin yapılmış olması gerekir.
Yetim maaşı başvurusu yapmak için gerekli belgelerin temin edilmesi gerekir. Yetim ve dul maaşı için gerekli olan evraklar şunlardır;
Bu belgeler ilgili yerlerden temin edildikten sonra e devlet üzerinden başvuru yapılabilir ve dul ve yetim aylığından faydalanma imkânına sahip olunabilir.
Babasını kaybetmiş olan vatandaşlar yetim aylığı için başvuru yapmaları gerekir. Yapılacak olan başvuru için e devlet uygulaması kullanılır. E devlet uygulamasında arama yerine ‘yetim aylığı başvurusu’ yazılarak giriş yapılır. Yapılan girişin ardından vefat eden kişinin TC kimlik numarası girilerek başvuru yapılır. Doğrudan sayfa üzerinden başvuru yapmak için ilgili bağlantıya tıklanır. Başvuru yöntemleri şunlardır;
Dul ve yetim maaşı ile ilgili olarak SGK il ve ilçe müdürlerine müracaat edilerek başvuru yapılabilir. Bunun yanı sıra başvuru online olarak da gerçekleştirilebilir. Başvuru dilekçesi ile birlikte gerekli olan belgeler;
Gerçekleşen ölüm iş kazası ve meslek hastalıkları ile ölüm sigortasından kazanılmış olan diğer haklar, hakkın doğduğu tarihi takip eden günden itibaren 5 yıl içinde istenmez ise geriye dönük hak iddia edilemez. Gelir ve aylıkların ödenmesi hususunda 5 yıllık zaman aşımı, talep edilen tarihten itibaren geriye dönük olarak 5 yıldır. 5 yılı aşan sürelerde geriye dönük ödeme yapılmaz.
Her yıl aralık ayında gerçekleşen enflasyon rakamlarına göre Ocak ayında dul ve yetim maaşları şekillenir. Gerçekleşen rakamlar sonucunda ortaya çıkan %8,36 oranındaki zam ile en düşük yetim maaşı 453 TL den %75 orana sahip duruma göre en yüksek tutar ise 5.202 TL olarak gerçekleşti. Haziran ayında gerçekleşen rakamlar sonucunda ise Temmuz ayında yeni zamlar uygulama konuldu. Şu an ise zam konusunda her hangi bir bilgi oluşmadı. Ocak ayında gerçekleşen rakamlar ise şöyledir;
Bu içerik en son 06 Ara 2021 tarihinde güncellenmiştir.